Karakoncoloslar (karakoncilo - kalikancaros)
👹
Bacalar gece karası
Zemheri kış ayazı
Gürültüyle gidiyor
Koncoloz maskarası
👿
Karakoncolozlar kış cinidir. Bugün 6 Ocak itibarıyla yer altına çekiliyorlar!
Karakoncoloslar gündüzlerin en kısa olduğu, güneşin ekvatordan en uzak olduğu dönem olan 25 Aralık ile 6 Ocak tarihleri arasında yaşadığı yeraltı dünyasından çıkarak insanlara zarar vermeye çalışan şakacı iblisin adıdır. Trabzon civarı ve Anadolu’nun bazı bölgelerinde karakoncilo - kalikancaros adıyla da bilinir.
Koncolozların mitolojiden beslenen ürkütücü ve korkutucu tarafının şimdilerde giderek törpülendiği söylenebilir. Sakarlıkları, şakacılıkları ve haylazlıklarının öne çıkarıldığı günümüzde eğlenceli hale dönüştüğü bile görülür.
Yunan denizcilik geleneğinden Akdeniz’e yayılarak deniz cini yani kalikantzarus olarak kabul görmüştür. Hatta Cezayirliler garengendluz diyerek onu bir çeşit vampir formuna sokmuşlardır.
Karadeniz’in bazı bölgelerinde Yaban Adamı, Meşe Adamı, Orman Adamı, Dağ adamı gibi isimlerle de anılır. Yeti ya da Koca ayak denilen Himalaya dağ adamı da bu karakoncoloz efsanelerinden nasibini almış mıdır bilemem.
Etimolojik olarak; İki ayak üzerinde hareket eden, tüylü, sivri kulaklı ve çıngıraklı bir iblisin kış gündönümünü takiben yeraltı dünyasından çıkıp 25 - Aralık ile 6 - Ocak tarihleri arasındaki on iki günlük dönemde insanların arasına karıştığına inanılırdı.
Karakoncoloslardan Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde de bahsedilir. Eski Türk ruznamelerinde de 25 Aralık için “Evvel-i Koncalos,” 6 Ocak için ise “Ahir- î Koncalos” denildiğini görüyoruz.
Karakoncolozun insanların yaptıklarını taklit ettiğine ve hanelerin bolluk, bereketine giden yolu kapadığına inanılırdı. Hatta evlerdeki açıkta kalan yiyecek içeceğe zarar verdiği de söylenceler arasındadır. Yeni bir bilgiye göre acayip tatlı yiyecek düşkünüymüş bu karakoncolozlar, kış günleri tatlıların daha bol yapılmasının nedeni sakın bu olmasın!
Ay şimdi Bol şekerli kabak tatlıları, yılbaşı gatoları, revaniler, kalburabastılar geçiyor gözümün önünden hay Allah!
#karakoncoloz
#kışcini
#aşçıfok
Bacalar gece karası
Zemheri kış ayazı
Gürültüyle gidiyor
Koncoloz maskarası
👿
Karakoncolozlar kış cinidir. Bugün 6 Ocak itibarıyla yer altına çekiliyorlar!
Karakoncoloslar gündüzlerin en kısa olduğu, güneşin ekvatordan en uzak olduğu dönem olan 25 Aralık ile 6 Ocak tarihleri arasında yaşadığı yeraltı dünyasından çıkarak insanlara zarar vermeye çalışan şakacı iblisin adıdır. Trabzon civarı ve Anadolu’nun bazı bölgelerinde karakoncilo - kalikancaros adıyla da bilinir.
Koncolozların mitolojiden beslenen ürkütücü ve korkutucu tarafının şimdilerde giderek törpülendiği söylenebilir. Sakarlıkları, şakacılıkları ve haylazlıklarının öne çıkarıldığı günümüzde eğlenceli hale dönüştüğü bile görülür.
Yunan denizcilik geleneğinden Akdeniz’e yayılarak deniz cini yani kalikantzarus olarak kabul görmüştür. Hatta Cezayirliler garengendluz diyerek onu bir çeşit vampir formuna sokmuşlardır.
Karadeniz’in bazı bölgelerinde Yaban Adamı, Meşe Adamı, Orman Adamı, Dağ adamı gibi isimlerle de anılır. Yeti ya da Koca ayak denilen Himalaya dağ adamı da bu karakoncoloz efsanelerinden nasibini almış mıdır bilemem.
Etimolojik olarak; İki ayak üzerinde hareket eden, tüylü, sivri kulaklı ve çıngıraklı bir iblisin kış gündönümünü takiben yeraltı dünyasından çıkıp 25 - Aralık ile 6 - Ocak tarihleri arasındaki on iki günlük dönemde insanların arasına karıştığına inanılırdı.
Karakoncoloslardan Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde de bahsedilir. Eski Türk ruznamelerinde de 25 Aralık için “Evvel-i Koncalos,” 6 Ocak için ise “Ahir- î Koncalos” denildiğini görüyoruz.
Karakoncolozun insanların yaptıklarını taklit ettiğine ve hanelerin bolluk, bereketine giden yolu kapadığına inanılırdı. Hatta evlerdeki açıkta kalan yiyecek içeceğe zarar verdiği de söylenceler arasındadır. Yeni bir bilgiye göre acayip tatlı yiyecek düşkünüymüş bu karakoncolozlar, kış günleri tatlıların daha bol yapılmasının nedeni sakın bu olmasın!
Ay şimdi Bol şekerli kabak tatlıları, yılbaşı gatoları, revaniler, kalburabastılar geçiyor gözümün önünden hay Allah!
#karakoncoloz
#kışcini
#aşçıfok
Aşçı Fok
Nurdan ÇAKIR TEZGİN
